ÇELİK ÇATILAR :Yapıları dış atmosferden gelen yağmur, rüzgar , kar ve dolu gibi etkenlerden koruyan elemanlara ÇATI denilmektedir. Genellikle Çelik , ahşap ve betonarmeden yapılan çatılar konut , iş yeri , atölye , fabrika , hastane , okul ve buna benzer pek çok yapıda kullanılmaktadır.Mesnet açıklığı fazla olan binalarla fabrika, atölye depo, antrepo imalathane gibi yapıların çatıları çoğunlukla çelikten yapılır. Çelik, demir cevherinin yüksek fırınlarda kok kömürü yakılarak eritilmesi sonucu oluşan ham demirin özel fırınlarda tekrar eritilip içerisine katkı maddeleri konulmasıyla elde edilmektedir. Çeliğin sertliğini ve mukavemetini içerisindeki karbon oranı belirler. Karbon oranı % 0,3 – 1.7 arasında değişen çelikte çeşitli oranlardan mangan , fosfor ve kükürt gibi bileşenler mevcuttur.
Taşıyıcı çelik çatı elemanlarında çekmeye karşı mukavemet ;
ST 37 çeliğinde 2400 kg/cm2
ST 52 çeliğinde 3600 kg/ cm2 dir.
fabrikalarda çeliğe yapılan şekillendirmeye haddeleme bu işleme uğramış ürünlere de hadde mamül denilmektedir. Hadde mamülleri dört kısma ayrılmaktadır.
Profiller , Lamalar , Levhalar , Diğer gere
Başlıca Çelik Çatı Şekilleri :
Sundurma çelik çatı – Beşik Çelik Çatı – Kırma Çelik Çatı – Mansard çelik çatı – Kule çelik çatı – Fenerli çelik çatı – Şet Çelik çatı – Kombine Çelik Çatı.
SUNDURMA ÇELİK ÇATI MODELİ :
Diğer adı tek yüzeyli çelik çatı olan sundurma çatılar
yapımı kolay, ucuz maliyetli olup garaj , kömürlük ve bahçıvan odası gibi küçük açıklıklı yerlerde uygulanmaktadır. Bu çatılar ya tek bir bina çatısı olarak yada bina duvarına dayalı eklenti çatısı olarak yapılabilmektedir.
BEŞİK ÇELİK ÇATI MODELİ :
Diğer adı çift yüzeyli çatı olan beşik çelik çatı şekilde görüldüğü gibi iki yönlü her iki yüzü bir mahyayla birbirine bağlanan ön ve arka duvarları kalkan duvar adı verilen duvarlarla kapatılan çatı türüdür. Planda dikdörtgen şeklinde olan yapılarda kullanılabilmektedir.
KIRMA ÇELİK ÇATI MODELİ :
Diğer adı çok yüzeyli çatı olan kırma çelik çatılar en çok kullanılan en yaygın çatı türüdür. Yüzey eğimleri dört yöne de eşit tüm saçakları yatay ve aynı düzlem üzerinde olan yüzeylerinin birbirine düz eğit düşük ve dere mahyalarıyla bağlandığı çatı türüdür. Eğik dere ve düşük mahyaların planda görünümleri bağlandığı saçak ve mahyalara göre 45 derece yada açı ortayı durumundadır.
MANSARD ÇELİK ÇATI MODELİ :
Beşik yada kırma çatının iki ayrı eğimde uygulanmasıdır. Konutlarda çiftliklerin saman ve malzeme depolarında çatıda kullanım için yer açılması durumlarında kullanılmaktadır.
KULE ÇELİK ÇATI MODELİ :
Çoğunlukla küçük ölçekli kare veya daire şekilli plana sahip yapılarda uygulanan eğimi dik ve dört taraflı çatı yüzeyleri tepede birleşen çatı türüdür.
FENERLİ ÇELİK ÇATI MODELİ :
Beşik ve sundurma çatıların bir araya uygulanması ile ortaya çıkan çatı türüdür.
ŞET ÇELİK ÇATI MODELİ :
Beşik çelik çatıların yan yana ve daha çok güneş ışığı alacak şekilde birbiriyle 90 derece açı yapar biçimde dizilmeleriyle oluşur. Güneş ışığının direkt alındığı çatı yüzeylerine pencereler konulmaktadır.
KOMBİNE ÇELİK ÇATI MODELİ :
Sundurma çelik çatı yüzeylerinin kademeli olarak uygulanmasıdır. Fenerli , Şet ve kombine çelik çatılar genellikle fabrika işyeri sera ahır gibi yerlerde güneşten en fazla yararlanmak ve çatıyı çok yüksek tutmamak amacıyla yapılmaktadır.
ÇELİK ÇATI MAKASLARININ YAPIMI :
A – PERÇİNLE YAPILAN ÇATI MAKASLARI
B- KAYNAKLA YAPILAN ÇATI MAKASLARI
Perçinle yapılan çatı makasları :
Yapılışlarının kolaylığı yönünden çelik çatı makasları genellikle sırt sırta çift köşebent korniyer ile yapılmaktadır. Düğüm noktalarında korniyerler arasında levhalar konulmakta ve bağlantılar perçinler le yapılmaktadır. Çelik çatı makaslarında kullanılan en küçük köşebent kesiti ( L 50X50X5 mm ) lik olanlardır. En küçük perçin çapı ise d=13 mm alınmaktadır.
Kaynakla yapılan çatı makasları :
Genel olarak alt ve üst başlıkları çift köşebent , T yada I profil demiri şeklinde çubuklara sahip olan çatı makaslarının elemanları birbirine kaynakla bağlanmaktadır. Askı ve payandalar diyagonaller ise tek yada çift köşebent olurlar. Düğüm noktası birleşimleri de profil korniyer ve bağlantının durumuna göre levhalı yada levhasız olabilmektedir.
Gerek perçinle gerekse kaynakla yapılan çelik çatı makasla üzerine atılan aşıklar genellikle I bazı durumlarda da U ve Z profillerden yapılmaktadır. Çatı makası veya kalkan duvara dik olarak gelen rüzgar etkisini önlemek üzere çatı düzlemine paralel rüzgar kirişleri konulması gerekmektedir.